بیدار شدن با تپش قلب ناگهانی می‌تواند ترسناک و گیج کننده باشد اما این اتفاق اصلاً نگران کننده نیست و به ندرت می تواند نشانه یک بیماری خطرناک و پر عارضه قلبی باشد خصوصاً اگر سابقه ارثی هیچ گونه بیماری قلبی نداشته باشید پس نگران نباشید؛ زیرا عوامل بسیاری می‌توانند ایجاد کننده این حالت در خواب باشند از جمله مواردی مانند استرس، اضطراب، ناراحتی روحی، رژیم غذایی نامناسب و آریتمی قلبی.
اگرچه این وضعیت ممکن است باعث نگرانی هایی شود اما معمولاً با عوامل روزمره مانند اضطراب، مشغله روزانه و رژیم غذایی فرد در ارتباط بوده و موقتی است. همچنین ممکن است دلایل پزشکی مانند دیابت، اختلال خواب یا کم خونی در یک فرد باعث این شود که فرد با علائمی همچون تپش قلب زیاد از خواب بیدار شود. به افرادی که این عارضه را مکرراً تجربه می‌کنند توصیه اکید می کنیم که حتماً توسط یک پزشک متخصص معاینه شوند زیرا تنها پزشک است که می تواند علت اصلی را مشخص نموده و درمان کند. ما دراین مقاله قصد داریم دلایلی را متذکر شویم که باعث تپش قلب ناگهانی در فرد شده و او را به یک باره از خواب بیدار می کند.
دلایل تپش قلب ناگهانی در خواب
۱- استرس زیاد و نگرانی
افزایش استرس و نگرانی ممکن است باعث ترشح ناگهانی هورمونها در خون شده که در نتیجه به دلیل فشار گسترده ای که به یکباره به قلب وارد میشود و حجم خون بالایی که رد و بدل می گردد ضربان قلب نیز افزایش پیدا کند. اضطراب یک علت بسیار شایع در افزایش ضربان قلب است که از آن به تپش قلب تعبیر میشود. طبق گفته پزشکان امریکایی حدود ۳۱ درصد از موارد تپش قلب ناگهانی ناشی از یک عامل ذهنی و روحی مانند اضطراب، استرس و یا یک نوع درگیری روحی است و افرادی که سبک زندگی پرمشغله و پراسترس دارند و همچنین افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی ممکن است گاهی در خواب دچار پریشان حالی شده و با تپش قلب بالا از خواب بیدار شوند. این عامل ممکن است در دوره هایی از زندگی حادث شود که فرد دچار درگیری های احساسی و عاطفی با استرس زیاد است یا هنگامی که علائم اضطراب و استرس بیشتر است مثلاً در دانش آموزان هنگام آزمون کنکور و یا هرآزمون دیگری. افراد مبتلا به استرس ممکن است علائم دیگری را نیز در کنار تپش قلب ناگهانی در خواب مشاهده کننده از جمله:
- اختلال درخواب و مشکل خوابیدن
- نگرانی و دلهره مداوم
- عدم استراحت کافی
- تنگی نفس
- تنفس سریع و ضعیف
۲- رژیم غذایی
رژیم غذایی نامناسب می تواند تاثیر بسزایی در میزان کیفیت خواب داشته باشد. اگر فردی در هنگام خواب از برخی غذاهای خاص استفاده کند خطر بیدار شدن ناگهانی از خواب به دلیل افزایش تپش قلب افزایش می یابد مثلاً:
– مصرف شکر قبل از خواب
مصرف غذاهای قندی مانند شکلات قبل از خواب ممکن است باعث این شود که فرد با تپش قلب زیاد از خواب بیدار شود و علاوه بر تحمل استرس و فشار زیادی که بر قلب و مغز وارد میشود فرد را دچار سردرد ناخواسته شدیدی کند. ساختار بدن به گونه‌ای است که قند را به سرعت جذب می کند؛ بنابراین خوردن غذاهای قندی در حجم زیاد می تواند به یکباره فشار مضاعفی را به بدن وارد کند و حجم زیادی از مواد قندی را وارد خون سازد و میزان قند خون را افزایش دهد. حجم زیاد مواد قندی باعث ترشح هورمون های استرس و باعث ایجاد علائم مشابه با شرایط استرس زا شده و در نهایت منجر به افزایش تپش قلب ناگهانی در خواب و پرش از خواب می گردد.
– کافئین
مصرف کافئین نیز ممکن است باعث تپش قلب ناگهانی در برخی افراد شود. مواد تحریک کننده موجود در قهوه، چای و نوشابه باعث تپش قلب ناگهانی در فرد و ایجاد علائم دیگری همچون خشم و عصبانیت، پریشانی، اضطراب، اختلال در خواب، ترس و اضطراب از خواب و تمایل به بیداری می شود.
– کم آبی
کمبود آب در بدن همچنین می تواند ضربان قلب نامنظم همراه با تپش ناگهانی قلب ایجاد کند. کمبود آب بدن ممکن است باعث علائمی مانند تشنگی، خشکی دهان و کاهش تولید ادرار شود. اگر برای مدت زمان طولانی آب به بدن نرسد فرد ضربان قلب شدیدی را تجربه کرده و تنفس در او سخت میشود و فشار خون به یکباره افت شدید نموده و در مواردی حتی خطر مرگ را به دنبال دارد.
۳- کم خونی
در افراد مبتلا به کم‌خونی به دلیل آنکه این افراد به اندازه کافی گلبول قرمز سالم ندارند تا در بدن و در قلب گردش کند می تواند علائمی همچون تپش قلب ایجاد شود و فرد همچنین ممکن است علائم دیگری همچون سردرد، تنگی نفس شدید، خشکی عمومی بدن و مشکل در تمرکز داشته باشد.
۴- کابوس شبانه
کابوس شبانه یک رویای مزاحم شبانه است. کابوس ها می توانند علائم جسمی زیادی در بدن فرد ایجاد کنند که یکی از این علائم برخاستن از خواب به طور ناگهانی و با تپش قلب زیاد است همچنین در این حالت ممکن است فرد دچار ترس و وحشت شدید شده و فشار زیادی به قلب و مغز وی وارد شود. اغلب افراد اکثراً جزئیات خواب خود را به خاطر نمی آورند اما فشار زیادی را متحمل می شوند، این حالت بیشتر در کودکان و جوانان دیده میشود. اختلالات خواب همچنین می‌تواند باعث افزایش ضربان قلب در فرد شود، فرد در این مرحله از خواب بر می خیزد اما نمی تواند حرکت کند و معمولاً دچار ترس و وحشت زیادی می گردد، حتی ممکن است فشار زیادی را در ناحیه قفسه سینه خود تجربه کند، اگر علت تپش قلب، کابوس شبانه باشد اندکی پس از بیدار شدن از خواب برطرف می گردد.
۵- کمبود خواب
کمبود خواب ممکن است باعث اختلالاتی در سلامتی فرد شود، همچنین باعث احساس ضربان قلب شدید در فرد شده و اختلالات خواب را به دنبال داشته باشد. انجمن رادیولوژی آمریکای شمالی در تحقیقی اثبات کرده است که پس از گذشت ۲۴ ساعت از کمبود خواب (در شرکت کنندگان این مطالعه) افزایش چشم‌گیری در میزان ضربان قلب و فشار خون بالا در افراد مشاهده شده و از سایر نشانه های کم خوابی در این افراد نیز می توان به خستگی شدید، اختلال در عملکرد دستها و پاها، اختلالات خواب و درگیری ذهنی اشاره کرد.
۶- آپنه خواب (وقفه تنفسی درخواب)
وقفه تنفسی در خواب باعث بروز بسیاری از علائم در خواب می شود و حتی ممکن است در هنگام بیدار شدن نیز علائم ادامه یافته و به صورت تپش قلب و بیدار شدن ناگهانی از خواب بروز کند. آپنه خواب زمانی اتفاق می‌افتد که فرد به طور مکرر در طول شب نفس طولانی بکشد و مکث های ناگهانی داشته باشد. مکث های ناگهانی در تنفس باعث کاهش سطح اکسیژن در قلب شده و استرس و فشار مضاعفی را به قلب وارد میکند. از سایر علائم آپنه خواب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خروپف های بسیار بلند که ممکن است حتی فرد را از خواب بیدار کند.
- به یکباره ازخواب می پرد و گاز محبوس شده در دهان را به هوا وارد می کند.
- از خواب می پرد درحالی که دهانش خشک شده است.
- با حالت خستگی از خواب بیدار می شود.
درمان آپنه خواب بسیار حیاتی است، زیرا کاهش سطح اکسیژن به مغز و بدن می تواند با گذشت زمان خطرات جبران ناپذیری را ایجاد نماید. طبق گزارش انجمن توراسیک آمریکا آپنه خواب ممکن است در بروز فیبریلاسیون دهلیزی F-A نیز نقش داشته باشد.
۷- فیبریلاسیون دهلیزی A-Fib
فیبریلاسیون دهلیزی زمانی اتفاق می‌افتد که سیگنال های الکتریکی در قلب ناهماهنگ عمل کرده که باعث میشوند ضربان قلب یکباره افزایش شدیدی پیدا کند. فیبریلاسیون دهلیزی رایج ترین نوع ضربان قلب غیر طبیعی است که باعث تپش قلب شدید می گردد که برخی افراد آن را پرش در قلب “احساس پروانه‌ای بال زنان در قلب” توصیف می کنند. از سایر علائم این بیماری می توان به تنگی نفس، اضطراب، درد در قفسه سینه و ضعف اشاره کرد. این بیماری خود عامل نگران کننده ای در قلب نیست، اما می تواند ریسک ابتلا به بیماری های قلبی خطرناک دیگری ازجمله ایست قلبی و سکته را افزایش دهد.
۸- دیابت
دیابت نوعی بیماری است که بر میزان قند خون افراد تاثیر می گذارد. هنگامی که قند خون پایین باشد (هیپوگلیسمی) فرد دچار دلهره و دل‌درد میشود که این امر باعث آزاد شدن اپی نفرین در بدن می شود. اپی نفرین هورمونی است که با پاسخ مبارزه یا رهایی ارتباط دارد. آزاد شدن اپی نفرین نیز با علائمی شامل اضطراب، حس مورمورشدن در بدن و تعریق زیاد همراه است. قند خون پایین نیز می‌تواند باعث خستگی، گیجی، گرسنگی و حالت تهوع در فرد شود. با گذشت زمان و تکرار موارد ابتلای به قند خون بالا می تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی و عروقی و سایر مشکلات گردش خون را در فرد افزایش دهد و مدیریت موثر دیابت، خطر ابتلا به بیماری قلبی را نیز کاهش می دهد.
۹- هورمون های جنسی زنانه
بیدار شدن با تپش قلب شدید می تواند در مواقعی با چرخه قاعدگی زنانه مرتبط باشد و به دلیل تغییر درسطح هورمون زنانه در بدن زنان اتفاق بیفتد. تغییرات قابل توجه درسطوح استروژن و پروژسترون بدن ممکن است به تپش قلب در بعضی زنان منجر شود. در زنان و در سنین نزدیک به دوران یائسگی، سطح استروژن طبیعی، به طور ناگهانی کاهش می یابد که ممکن است باعث افزایش ضربان قلب و احساس تپش قلب و گرگرفتگی در بعضی نقاط بدن شود.
۱۰- تب
تغییر در دمای بدن مانند تب می تواند باعث تغییر در ضربان قلب فرد شود. فرد مبتلا به تب ممکن است علائمی همچون تعریق، لرز، خستگی عمومی، درد عضلانی و همچنین تپش قلب شدید در خواب داشته باشد.
۱۱- مصرف داروهای خاص
مصرف برخی از داروهای خاص به ویژه محرک ها می تواند باعث تپش شدید قلب در فرد شود و فرد را از خواب شبانه بیدار کند. تپش شدید قلب می‌تواند ناشی از عوارض جانبی مصرف برخی داروها قبل از خواب شود. این داروها شامل موارد زیر است:
- استروئیدهای استنشاقی مانند اسپری های تنفسی در افراد مبتلا به آسم
- داروهای سرماخوردگی
- ریتالین و آددرال (که جهت درمان اختلال پیش فعالی و احساس کمبود توجه استفاده می شود)
- برخی داروهای تیروئید
هر فردی که از داروها برای درمان برخی بیماری های خاص استفاده می کند؛ حتماً لازم است که در مورد عوارض جانبی احتمالی ناشی از مصرف آنها و تاثیر آن بر روی قلب با پزشک خود مشورت کرده و از او راهنمایی بگیرد.
عالی بود متشکرم