یکی از مصالح پرکاربرد در صنایع مختلف، به‌خصوص صنعت ساختمان‌سازی پروفیل‌ها هستند؛ که در ابعاد و ضخامت‌های مختلف تولید می‌گردند. پروفیل‌ها به دو نوع باز و بسته تقسیم‌بندی می‌شوند. تیرآهن‌ها، تسمه‌ها، ناودانی‌ها، میلگردها و نبشی‌ها از انواع باز و لوله‌ها و قوطی‌ها از انواع بسته آنها هستند. در ادامه در مورد سه نوع نبشی، ناودانی، سپری و تفاوت‌های آنها توضیحاتی داده می‌شود.
نبشی و کاربردهای آن
نبشی پروفیلی است که از روی هم قراردادن دو مقطع فلزی به‌صورت عمود بر هم (L شکل) ساخته می‌شود. البته گاهی امکان دارد بال‌های نبشی بر یکدیگر عمود نبوده و زاویه‌ای کمتر از ۹۰ درجه داشته باشند. از نظر روش تولید نبشی‌ها به دو شکل پرسی و فابریک ساخته می‌شوند. شکل پرسی یک ورق فولادی بوده که توسط خم‌کاری یا پرس به شکل عمود برهم قرار می‌گیرند، شکل فابریک به‌صورت دو ضلع عمود برهم در کارخانه ساخته می‌شوند.
نبشی عمدتاً به‌عنوان تکیه‌گاه جهت تقویت و استحکام بخشیدن بیشتر در سازه‌ها استفاده می‌شوند. از مهم‌ترین کاربردهای آنها می‌توان به ساخت بادبندها و اسکلت‌های فلزی، استحکام فونداسیون، دکل‌های انتقال نیرو، اتصال ستون‌ها در پل‌سازی و سد‌سازی و ساخت سازه‌های خرپایی اشاره کرد.
عوامل تاثیرگذار بر قیمت نبشی
عوامل زیادی در تعیین قیمت نبشی دخیل هستند که از مهم‌ترین آنها می‌توان موارد زیر را برشمارد:
● سایز و ابعاد
● ضخامت
● جنس (نوع فابریکی باکیفیت‌تر و گران‌تر از نوع پرسی)
● نوسانات ارزی
● مبدا و کشور سازنده
● قیمت روز فولاد
ناودانی و کاربردهای آن
ناودانی یکی دیگر از پروفیل‌های پرکاربرد در صنایع سازه‌ای و ساختمانی است که از یک سطح مقطع افقی به‌نام جان و دو سطح عمود بر جان، به‌نام بال (U شکل) تشکیل شده است. از لحاظ روش تولید، همانند نبشی‌ها به دو شکل فابریک (نورد سرد و گرم) و پرسی ساخته می‌شود.
ناودانی در صنایع مختلف بیشتر به‌عنوان پایه و قاب استفاده می‌شود؛ از دیگر کاربردهای آن در صنایع می‌توان به ساخت نمای ساختمانی، ساخت چهارچوب درب و پنجره، استفاده در خرپاها، بادبندها، ستون‌ها، اسکلت‌های فلزی و پایه گاردریل‌ها اشاره کرد.
عوامل تاثیرگذار بر قیمت ناودانی
دلایل متعددی در قیمت ناودانی موثر هستند که از جمله می‌توان از جنس، نوع (ساده یا مشبک)، سایز و ابعاد، نوسانات قیمت ارز، تغییرات قیمت آهن و کارخانه تولیدکننده آن نام برد.
سپری و کاربردهای آن
سپری همانند ناودانی از جان و بال تشکیل شده‌است؛ با این تفاوت که از یک جان بلند و باریک ساخته شده که به آن ظاهری شبیه به حرف T داده است. از لحاظ ساخت، این محصول نیز به دو شکل پرسی و فابریک تولید می‌شود؛ برخی اوقات نیز با برش طولی تیرآهن از وسط، دو سپری ساخته می‌شود.
از سپری‌ها جهت ایجاد اتصالات قوی با ضخامت‌های بالا استفاده می‌شود. سپری به‌دلیل شکل سه وجهی خود و همچنین خمشپذیری کم، برای کارهایی که احتیاج به پایه قوی‌تر داشته باشند، استفاده می‌شود. از دیگر کاربردهای مهم آن می‌توان به ساخت اسکلت‌های گل‌خانه‌ای، ساخت سقف‌های شیشه‌ای یا کاذب، ساخت ستون و خرپا، صنایع سد‌سازی و اتصالات پل‌ها به ستون‌ها اشاره کرد.
عوامل تاثیرگذار بر قیمت سپری
عوامل موثر در قیمت سپری همانند بقیه پروفیل‌ها متاثر از قیمت مواد اولیه، میزان عرضه و تقاضا، نوسانات قیمت ارز و هزینه حمل‌و‌نقل است. همچنین ابعاد، جنس و نوع ساخت از دیگر عوامل مهم در تعیین قیمت پروفیل‌هاست.
طبق نظر کارشناسان آهن پرتال:
“سه پروفیل مذکور از پرکاربردترین مصالح ساختمانی و صنعتی هستند. شناخت مشخصات فیزیکی و‌مکانیکی آنها به همراه قیمت روز و عوامل موثر در بهای این محصولات الزامی است. مقاطع نبشی، سپری و ناودانی در دنیا در سایزها و ابعاد مختلف ساخته می‌شوند، در ایران در طول‌های ۶ و ۱۲ متری تولید و عرضه می‌گردند، مثلاً سپری با ضخامت ۲ میلی‌متری یکی از پرمصرف‌ترین مدل‌های مورد استفاده در کشور است. کارشناسان آهن پرتال با تجربه و دانش بالا می‌توانند در سریع‌ترین زمان ممکن، در انتخاب بهترین گزینه پاسخ‌گوی نیاز مصرف کنندگان باشند”.
تفاوت‌های نبشی، ناودانی و سپری
با توجه به توضیحات ارائه شده، می‌توان دید که هر سه پروفیل شباهت‌های زیادی از لحاظ ساخت به‌هم دارند. هر سه آنها به‌صورت فابریک یا پرسی تولید می‌شوند، همچنین هر سه جهت اتصالات در سازه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
● اولین تفاوت مشهود در شکل ظاهری آنهاست؛ سپری به‌شکل T، نبشی به‌شکل L، ناودانی بال شیب‌دار به‌شکل U و بال موازی به‌شکل C هستند.
● دومین تفاوت در میزان ضخامت آنهاست؛ سپری ضخامتی بین ۰.۹ تا ۲.۵ میلی‌متر ولی نبشی ضخامتی بین ۲ تا ۵ میلی‌متر دارد.
● سپری با توجه به شکل ظاهری در قسمت میانی سازه کاربرد دارد، ولی نبشی در زوایا، گوشه‌ها و اتصالات عمود برهم به‌کار برده می‌شود. اگر نیاز به اتصال قوی‌تر باشد از سپری استفاده می‌شود. سپری‌ها به‌دلیل خاصیت خمشپذیری کمی که دارند می‌توانند فشار بیشتری را نسبت به نبشی و ناودانی، تحمل کنند.
● سپری ابعاد مشخصی دارد ولی نبشی می‌تواند بال‌های یکسان یا متفاوتی داشته باشد، لذا تنوع بیشتری نسبت به دو پروفیل دیگر دارد. همچنین سپری به‌صورت تکی استفاده می‌شود ولی نبشی هم به‌صورت تکی و هم دوبل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سخن پایانی
همانطور که مشاهده شد، سه پروفیل مذکور خواص مشابه و متفاوتی دارند، لذا برای انتخاب صحیح جهت کاهش هزینه پروژه و حصول کیفیت بالا‌تر، دانستن اطلاعات کافی و مناسب می‌تواند کمک شایانی به خریدار محصول کند. در این مقاله از سایت آهن پرتال سعی شد مشخصات هر کدام به‌صورت خلاصه گفته شود تا راهنمای مناسبی جهت انتخاب آنها باشد.