سرخجه که به سرخک آلمانی یا سرخک سه روزه معروف است؛ از دسته عفونت های ویروسی مسری است. این عفونت که به صورت بثورات قرمز بر روی صورت، تنه و اندام ها ظاهر می شود؛ چند روز بعد از بین میرود. پس از انتشار واکسن سرخجه در سال ۱۹۶۹ شیوع بیماری نه به صورت هر ساله بلکه هر ۶ تا ۹ سال رخ می داد. هم اکنون این بیماری در مناطقی ریشه کن شده است که واکسیناسیون استاندارد در آنجا انجام می شود.
در امریکا واکسن سرخک، اوریون و سرخچه یا MMR تا قبل از رسیدن به سن مدرسه ۲ بار به کودکان داده می شود و همین عامل باعث ریشه کن شدن بیماری شده است. با این حال بسیار مهم است که والدین اطمینان حاصل کنند فرزندشان واکسن سرخک را دریافت کرده و بدنشان ایمن شده است؛ زیرا این بیماری آنچنان خطرناک است که اگر زن بارداری دچار سرخجه شود ویروس می تواند باعث نقص جدی در مغز جنین و یا نقص حرکتی و نقایص دیگری در هنگام تولد شود و حتی برای جنین کشنده باشد.
چه عواملی باعث ایجاد سرخک میشوند؟
بیماری سرخجه در اثر یک عامل ویروسی ایجاد می شود، این بیماری ممکن است در قطرات هوا توسط یک فرد آلوده مانند سرفه یا عطسه کنترل نشده از فردی به فرد دیگر منتقل شود. بنابراین به دلیل فراگیر بودن این ویروس در هوا و عالمگیر بودن این ویروس بسیار خطرناک است.
پس از آلودگی افراد به این ویروس تا یک هفته قبل از بروز بثورات پوستی و تا یک هفته پس از ناپدید شدن آن باید قرنطینه باشند؛ زیرا قابلیت انتقال ویروس به دیگران را دارند. گاهی دیده شده که نوزادان مبتلا به این ویروسِ مادرزادی ممکن است ویروس سرخجه را در ترشحات تنفسی و ادرار خود حتی تا دو سال نگه دارند و عامل انتقال و گسترش آن باشند.
چه کسانی در ریسک ابتلا به بیماری قرار دارند؟
تنها کسانی در معرض ابتلا به بیماری سرخجه قرار دارند که در مقابل این ویروس واکسینه نشده اند و قرار گیری فرد در میان جامعۀ واکسیناسیون شده مانعی ندارد.
علائم و نشانه های بیماری سرخک
علائم بیماری سرخک معمولا خفیف بوده و شناسایی علائم نیز به طبع آن سخت است. اما بارزترین علامت سرخجه، درگیری گره های لنفاوی و در واقع گره های لنفاوی متورم در پشت گوش، گردن و پشت سر است. بثورات صورتی مایل به قرمز معمولاً از اولین علامت های وجود این بیماری در بدن خردسالان است. اما در کودکان بزرگتر و بزرگسالان بروز تب ۱ تا ۵ روز قبل از شروع بیماری دیده شده، تب خفیف و از دست دادن اشتها، غدد لنفاوی متورم و عفونت تنفسی دستگاه فوقانی از جمله علائم این بیماری است.
سایر نشانه ها و علائم شامل:
۱- درد عضلانی؛ این درد بیشتر در دختران و خانم های مسن تر شایع است و حتی ممکن است هفته ها و حتی تا ماه ها ادامه یابد.
۲- ورم ملتحمه؛ التهاب و تورم غشای اطراف چشم
۳- درد و التهاب بیضه ها
۴- خارش خفیف در بدن
۵- راش
۶- سردرد
واکسن سرخک در چه افرادی تزریق نمی شود؟
– واکسن سرخک نباید به کسی تزریق شود که دارای سابقه واکنش آلرژیک شدید نسبت به سرخجه قبلی یا واکسن های دیگر است.
– این واکسن همچنین نباید به زنان باردار و یا خانم هایی تزریق شود که قصد بارداری دارند.
– افرادی که دچار بیماری نقص ایمنی هستند و یا سیستم ایمنی سرکوب شده دارند و فرآورده‌های خونی حاوی آنتی‌بادی را تا طی سه ماه گذشته دریافت کرده‌اند نیز نباید این واکسن را دریافت کنند.
توصیه های تغذیه ای و بایدها و نبایدهای مصرفی به بیماران مبتلا به سرخک
واکسن MMR تنها عامل پیشگیری موثر در برابر سرخجه است و هیچ روش ایمنی قابل دفاع دیگری در درمان جایگزین برای آن وجود ندارد. اما برخی از روش های درمانی جایگزین ممکن است به کاهش علائم سرخک کمک کند. یکی از این روش ها عمل به توصیه ها و بایدها و نبایدهای مصرفی و خوراکی پس از ابتلای به این ویروس است. هیچ آزمایش و تست بالینی در مورد استفاده از غذاهای خاص یا مواد مغذی خاصی در درمان بیماری سرخک صورت نگرفته است با این حال به طور کلی برخی مواد غذایی سیستم ایمنی بدن را تقویت می کنند که البته پزشک دوز مصرفی هر یک را با توجه به شرایط کودک و یا بزرگسال مبتلا تعیین می کند. تبعیت از توصیه های تغذیه زیر ممکن است خطر این بیماری و عوارض آن را کاهش دهد.
۱- تمام مواد غذایی آلرژی زا از جمله لبنیات مانند شیر، پنیر، تخم‌مرغ، بستنی و گندم به دلیل داشتن گلوتن، سویا، ذرت، مواد نگهدارنده و مواد افزودنی شیمیایی را از چارت تغذیه روزانه خود حذف کنید.
۲- غذاهای غنی از ویتامین b و آهن مانند غلات سبوس دار (در صورت عدم حساسیت) و سبزیجات برگ تیره مانند اسفناج، کلم و سبزیجات دریایی میل کنید.
۳- غذاهای حاوی آنتی اکسیدان از جمله میوه مانند ذغال اخته، گیلاس، گوجه فرنگی و سبزیجات مانند کدو حلوایی و فلفل بخورید.
۴- از مصرف غذاهای فرآوری و تصفیه شده مانند نان های سفید، ماکارونی و شکر خودداری کنید.
۵- کمتر گوشت قرمز و بیشتر گوشت بدون چربی مصرف کنید. مصرف ماهی آب سرد، سویا و لوبیا به دلیل غنی بودن از پروتئین نیز توصیه شده است.
۶- از روغن های گیاهی سالم برای پخت و پز استفاده کنید مانند روغن زیتون، روغن کانولا و روغن کنجد.
۷- اسیدهای چرب ترانس موجود در مواد غذایی تجاری و صنعتی مانند انواع کلوچه ها، کوکی ها، کیک ها، دونات و کراکر را مصرف نکرده همچنین از مصرف سبزی، سیب زمینی های سرخ کرده، پیاز سرخ کرده، کره مارگارین، غذاهای نیمه آماده و یا غذاهای آماده جلوگیری کنید.
۸- از مصرف قهوه و سایر محرک ها مانند الکل و دخانیات خودداری کنید.
۹- مصرف ۸ تا ۱۰ لیوان آب در روز توصیه میشود.
۱۰- به طور متوسط به مدت ۳۰ دقیقه روزانه و ۵ روز در هفته ورزش کنید.
استفاده از مکمل
در صورتی که شاغل هستید و نمی توانید مواد غذایی توصیه شده را به صورت یکنواخت در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانید و یا زمان انجام این کار را ندارید می توانید جهت جلوگیری از ایجاد کمبودهای تغذیه ای در بدنتان از مکمل های زیر استفاده کنید.
۱- روزانه یک عدد مولتی ویتامین مصرف کنید که حاوی ویتامینهای A ،C ،E ،D، آنتی اکسیدان ها، ویتامین های ب کمپلکس و مواد معدنی کمیاب مانند منیزیم، کلسیم، روی و سلنیوم است.
۲- برای کاهش التهاب، بهبود ایمنی بدن و جهت رقیق نمودن خون روزانه یک تا دو کپسول اسیدهای چرب امگا ۳ مانند روغن ماهی یا یک تا دو قاشق غذاخوری روغن ماهی مصرف کنید.
۳- به هنگام خواب کوآنزیم Q10 و کوآنزیم ۱۰۰ یا ۲۰۰ میلی گرم مصرف کنید. مصرف کوآنزیم ۱۰Qکیوتن می تواند خطر لخته شدن خون را افزایش داده و در عملکرد داروهای رقیق کننده تاثیر عکس بگذارد.
۴- مصرف ویتامین c به مقدار ۱ تا ۶ میلی گرم در روز به عنوان آنتی اکسیدان نیز بسیار موثر است. ویتامین C ممکن است با ویتامین b۱۲ تداخل داشته باشد بنابراین این دو را به فاصله حداقل ۲ ساعت از هم مصرف کنید.
۵- مصرف مکمل های پروبیوتیک و سایر باکتری های مفید برای دستگاه گوارش و حفظ ایمنی بدن نیز توصیه میشود.
مصرف گیاهان دارویی
به طور کلی گیاهان دارویی به عنوان عصاره های استاندارد و خشک و به شکل قرص یا کپسول و انواع چای و جوشانده (که به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه جوشانده می شوند) مصرف می شوند و در درمان انواع بیماری ها کاربرد دارند. از جمله گیاهان دارویی در درمان بیماری سرخک شامل گیاهان دارویی زیر است:
– ریشه طلا یا قطب شمال: مصرف عصاره ۱۵۰ تا ۳۰۰ میلی گرمی این گیاه ۱ تا ۳ بار در روز جهت تقویت سیستم ایمنی بدن توصیه شده است این گیاه سازگار با بدن بوده و در درمان استرس نیز کاربرد دارد.
– پنجه گربه: این گیاه برای درمان انواع التهاب و تحریک ایمنی بدن مصرف میشود. پنجه گربه اما ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری خود ایمنی یا لوسمی مضر باشد، همچنین با تعدادی داروی شیمیایی تداخل مصرف دارد در این رابطه با پزشکتان مشورت کنید.
– قارچ گانودرما: مصرف حدود ۱۵۰ تا ۳۰۰ میلی گرم از این قارچ به مقدار ۲ تا ۳ بار در روز برای رفع التهاب و افزایش قدرت ایمنی بدن توصیه می شود، البته بیشتر از یکماه مرتب از این قارچ مصرف نکنید. دوز بالای قارچ گانودرما ممکن است فشار خون را کاهش داده و توانایی لخته شدن را در خون نیز کاهش دهد. افرادی که داروهای فشار خون و رقیق کننده خون مصرف میکنند باید در مصرف این قارچ احتیاط کنند.
منبع: rubella of symptom