آیا افزایش قد در سنین بعد از ۱۸ سالگی (سن پایان رشد) امکان دارد؟ این سوالی است که بسیاری از مردم از متخصصان تغذیه و رشد دارند و شاید سوال بسیاری از شما نیز باشد بسیاری از افراد از قد خود ناراضی هستند اما آیا می توان برای افزایش قد در بزرگسالی کاری کرد؟ آیا حقیقت دارد که برخی متخصصان ادعا میکنند پس از ۱۸ سالگی تا حدودی می توانند قدتان را بلندتر کنند؟ داشتن قدی رعنا، بلند و متناسب با سلایق تان، تنها دغدغه شما نبوده و دغدغه بسیاری از افراد است، در این مقاله ادعای برخی از متخصصان ارائه میشود و مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.
چه عاملی تعیین کننده میزان قد شما است؟
قبل از بحث در مورد اینکه آیا می توانید قد خود را در بزرگسالی تغییر دهید یا خیر مهم است که در وهله اول تعیین کنید قد شما در چه رنگی قرار می گیرد و با چه معیاری و چگونه سنجیده می شود و چه عواملی تعیین کننده میزان قد در فرد است؟ پاسخ این پرسش بسیار آسان است عوامل متعددی دخیل هستند که مهمترین آنها “ژنتیک” است اما این همه ماجرا نیست.
۱- مطالعه دوقلوها یکی از روش هایی است که دانشمندان و پژوهشگران به بررسی میزان تاثیر ژنتیک بر غدد بدن در آنها پرداخته و به بررسی میزان تاثیر این عامل در آنها میپردازد.
۲- به طور کلی میزان قد دو قلوها بسیار به یکدیگر مرتبط است این بدان معنا است که اگر یکی از دوقلوها قدبلند باشد حتماً دیگری نیز قد بلند است و یا هم قد اوست.
۳- طبق بررسی های انجام شده بر روی دوقلوها تخمین زده میشود که حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد اختلاف قطب این افراد به دلایل ژنتیکی می باشد.
۴- حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد باقی مانده نیز به فاکتورها و عوامل دیگری همچون عوامل محیطی مانند تغذیه مرتبط است.
روندهای تغییر قد در جهان نشان دهنده این حقیقت است که اهمیت مواد غذایی و سبک زندگی در افزایش قد بسیار بالا بوده و بی تاثیر نیست. یک بررسی گسترده نشان می دهد که در یک جامعه هدف حدود ۱۸.۶ میلیون نفری که دچار تغییر در عادات تغذیه شده‌اند تغییر قد محسوسی را تجربه کرده‌اند. این مطالعه نشان داد که در بسیاری از کشورها میانگین قدی افراد در سال ۱۹۹۶ بسیار بلندتر از میزان آن در سال ۱۸۹۶ بوده است که این مورد نشان دهنده تاثیر مواد غذایی و تغذیه در افزایش قد و تغییر الگوهای قدی است. مصرف مواد لبنی، شیر، ماست، مواد غذایی مغذی حاوی کلسیم و ویتامین D منجر به افزایش قد می شود که البته میزان این تغییر پیش و پس از سن رشد متغیر است.
** از نظر بسیاری از افراد قد پس از سن رشد ۱۸ سالگی افزایش نمی یابد**
دلیل رشد قدی هر فرد رشد استخوان هایش است، رشد صفحات اپی فیز در استخوانها و مناطقی از غضروف های انتهایی استخوان های بلند هر فردی بر طول قد آن فرد تاثیر گذار است.
– افزایش قد در درجه اول به دلیل طولانی شدن و بلند شدن استخوان های بلند بدن هر فرد است و این نشان دهنده آن است که صفحات اپی فیز در استخوان ها هنوز باز یا فعال هستند. در اواخر دوران بلوغ تغییرات هورمونی باعث میشود این صفحات بسته شده یا سفت شود و دیگر رشد محسوسی نداشته باشند و دقیقاً به همین دلیل است که متخصصان می گویند پس از سن رشد امکان افزایش قد وجود ندارد.
– صفحات اپی فیز یا صفحات رشد تقریباً در سنین ۱۶ سالگی در زنان و در سنین بین ۱۴ تا ۱۹ سالگی در مردان متوقف شده و بسته میشوند و دیگر رشدی نخواهند داشت. حتی اگر رشد واقعی استخوان های بلند در بزرگسالی اتفاق نیفتد برخی از تغییرات جزئی روزانه از نظر قدی معمولی و عادی است. علت این تغییر در طول روز، فشرده شدن جزئی دیسک ها در ستون فقرات فرد است.
– فعالیت های روزانه بر غضروف و مایع بین غضروفی و ما بین ستون فقرات تأثیر می گذارد و باعث می شود که روز به روز به دلیل فعالیت روزانه این مایع کم و کمتر شود و منجر به کاهش قد در فرد گردد. این کاهش قد در طول روز ممکن است حدود نیم اینچ، یک و نیم سانتی متر باشد.
– برخی تحقیقات نشان می دهند که ممکن است ارتفاع دیسک ها در ستون فقرات در بزرگسالی افزایش محسوسی پیدا کند. این عامل بر روی افزایش قد در بزرگسالی به یکباره تاثیر میگذارد و البته در بیشتر افراد این افزایش مخصوص قد دیده نمی شود و افزایش قد کلی، حداقلی است.
– هیچ تمرین یا تکنیک کششی ورزشی نمی تواند قد کسی را بلندتر کند.
یک نوع عقیده در بین عوام مردم رواج یافته که انجام تکنیک های کششی در بزرگسالی می تواند قد فرد را بلندتر کند، بسیاری از افراد نیز ادعا میکنند که بعضی افراد با انجام فعالیت های کششی سنگینی همچون انجام ورزش با میله بارفیکس، کوهنوردی، استفاده از میز معکوس و شنا توانسته اند مقداری بر قد خود بیفزایند اما متاسفانه شواهد کافی برای تایید این ادعا در دست نیست. درست است که قد فرد به دلیل فشرده سازی و رفع فشار دیسک های غضروفی در ستون فقرات تغییر می کند و با تغییر در فشرده سازی دیسک‌های بین مهره‌ای برخی از این فعالیت های ورزشی، می توان قد را افزایش داد با این حال این تغییر واقعی نبوده است، زیرا هر گونه تغییر قد ناگهانی در میزان قد فرد به سرعت بر می گردد و به حالت عادی خواهد رسید.
ورزش(وزنه برداری)، احتمالا قد شما را تحت تاثیر قرار نداده و تغییری در آن ایجاد نمی کند.
بسیاری از مردم نگران این موضوع هستند که ورزش کردن به ویژه ورزش وزنه برداری می تواند برای قد فرزند در حال رشدشان و یا حتی خودشان تأثیر نامطلوب و کاهشی بگذارد برخی از این نگرانی ها در مورد نوجوانان و جوانان است که هنوز در سن رشد خود قرار دارند و صفحات رشدی در آنها بسته نشده است. غضروف صفحات رشد در این افراد ضعیف تر از استخوان بالغین است و این عقیده وجود دارد که آسیب خواهد دید. با این حال اما بیشتر مشاهدات نشان داده است که تمرینات وزنه برداری قبل از بزرگسالی باعث کاهش قد نمی گردد.
اکثر پزشکان و متخصصان طب ورزشی باور دارند که کودکان و نوجوانان لازم نیست تمرینات ورزشی وزنه برداری انجام دهند زیرا یک مطالعه از ۵۰۰ متخصص طب ورزشی صورت گرفت که نتایج آن می گوید باید از انجام تمرینات وزنه برداری به دلیل تاثیر کاهشی در قد فرد و به دلیل صدماتی مانند دیسک های فتق در آنها جلوگیری گردد. علاوه بر این وزنه برداری در واقع میتواند منجر به فشرده سازی دیسک های نخاعی در بزرگسالان گردد با این حال این مورد نیز برگشت پذیر است و همچنین در طول فعالیت های عادی روزانه نیز اتفاق می افتد، در این حالت اندازه و میزان سلامتی دیسک ها در ستون فقرات به خطر افتاده و کاهش قد در فرد به صورت محسوسی دیده می شود.
– سبک زندگی سالم تا قبل از سن ۱۸ سالگی ممکن است به شما در رسیدن به قد ایده آل تان کمک کند. اگرچه شما قطعا نمی توانید قد خود را در بزرگسالی و پس از سن رشد ۱۸ سالگی افزایش دهید اما شواهد نشان میدهد که افزایش قد در بزرگسالی ممکن است در فردی به دلیل افزایش پتانسیل افزایش قد در بزرگسالی مشاهده شود که عامل آن تنها رعایت اصولی اساسی در سنین رشد و کودکی است. بسیاری از افراد در جوامع مدرن با وجود اینکه غذای پرحجم تری نسبت به گذشتگان خود مصرف میکنند، اما کوتاه قدتر از آنها هستند و رشد قدی مطلوبی ندارند که به این دلیل است که از نظر مواد مغذی مهم مانند ویتامین D و کلسیم غذای سرشاری مصرف نمی کنند و کمبود تغذیه ای دارند.
۱- افزایش مصرف ویتامین D و کلسیم یکی از راه‌های افزایش ناچیز قد در بزرگسالی است
این مواد مغذی برای رشد استخوان و سلامت کلی از جمله سلامت قدی بسیار مهم هستند. کلسیم حاصل از طریق رژیم غذایی تولید هورمون را به گونه ای تغییر میدهد که در رشد قدی استخوان ها نیز تأثیرگذار است، ویتامین D3 سلامت استخوان ها را بهبود بخشیده و یک راه عالی برای افزایش جزئی در قد در بزرگسالی به دلیل ترویج رشد صفحات اپی فیز است.
۲- از راه های دیگر افزایش قد در بزرگسالی مصرف میوه و سبزیجات است
مصرف میوه فراوان و تغذیه سرشار از سبزیجات تازه و متنوع میتواند به دلیل تامین مواد مغذی بیشمار برای بدن اندکی بر طول قد افراد در بزرگسالی بیفزاید، اما این تغییرات به هیچ عنوان قابل رویت نیست.
۳- خوردن مقدار کافی پروتئین در حفظ سلامت استخوان ها ضروری است
با این که برخی از افراد معتقدند افزایش دریافت پروتئین منجر به کاهش در رشد قدی افراد می گردد؛ اما مطالعات نشان داده اند که دریافت پروتئین بالاتر از سطح معمول مضر نبوده و در حقیقت دریافت پروتئین بالاتر برای تراکم استخوان ستون فقرات مفید نیز خواهد بود. سعی کنید در روز چیزی در حدود ۲۰ گرم پروتئین دریافت کنید تا استخوان های سالم تری داشته باشید. منابع مفید پروتئین برای بدن شامل تخم مرغ، گوشت، لبنیات، سویا و سایر حبوبات هستند.
۴- تغذیه در دوران کودکی بسیار حائز اهمیت است و در بزرگسالی نیز اختلاف تاثیرات محیطی از جمله تاثیر تغذیه در افزایش میزان رشد قدی افراد تاثیر گذار است
برخی تحقیقات نشان میدهند که تاثیر عوامل محیطی بر روی زنان بیشتر از مردان است و به همین دلیل زنان در بزرگسالی دچار پوکی استخوان شدید و کاهش قد محسوس می گردند.
۵- سایر روشهای سبک زندگی از جمله سیگار نکشیدن در افزایش میزان قد تاثیر گذار است.
برخی از شرایط پزشکی خاص می توانند باعث افزایش قد در بزرگسالی گردند
۱- تاخیر در بسته شدن صفحات رشد به دلیل بروز برخی بیماری ها در فرد ممکن است منجر به این گردد که ارتفاع در سنین بزرگسالی همچنان به صورت محسوسی افزایش یابد و فرد قد بلندتر شود.
۲- دوم اینکه برخی از افراد از بیماری غول پیکری رنج می برند این بیماری باعث رشد بیش از حد استخوانها و عضلات به دلیل تولید بیش از حد هورمون رشد GH می شود.
۳- علاوه بر این، یک نوع هموکروماتوز جذب بیش از حد آهن در روده ها نیز منجر به افزایش قد در بزرگسالی میشود.
– آنچه که هر فرد می تواند در جهت افزایش رشد قدی در بزرگسالی انجام دهد:
اگر شما یک فرد بزرگسال هستید که از قد خود رضایت کافی ندارید با رعایت چند مورد کاربردی می توانید اندکی بر قد خود بیافزایید.
● تمرین وضعیت قرارگیری خوب: وضعیت ضعیف قرار گیری می تواند از قد هر فردی چند سانتیمتر بکاهد؛ بنابراین قوز نکرده و آراسته و شق راه بروید.
● تمرین پاشنه پا: مطالعات نشان داده است که پوشیدن کفش های پاشنه بلند می تواند بر افزایش قد تاثیرگذار باشد.
● عضله سازی: عضله بسازید تا قوی تر و بزرگ تر به نظر برسید. اگر به صورت کلی احساس کوچک بودن می کنید وزنه زدن و انجام تمرینات ورزشی کششی علاوه بر افزایش اعتماد به نفس منجر به افزایش قد در بزرگسالی می گردد.
● در حالی که این راه حل های ساده بسیار کاربردی هستند اما برخی از افراد متاسفانه دست به انجام جراحی های افزایش سایز استخوان ها زده که بسیار خطرناک و دردسر ساز هستند، این جراحی ها حتی در بعضی از کشورها به دلیل اثرات بسیار سو منع شده است.
● برخی دیگر اما به دنبال درمان این کاهش قد با هورمون های رشدGH هستند، در حالی که این هورمون ها می تواند قد در کودکان را به صورت صحیح افزایش دهد اما افزایش قد در بزرگسالی با مصرف این هورمون بسیار بعید است.
و در آخر ” قد خود را بپذیرید”
دست به اقدامات خطرناک نزده و قد خود را بپذیرید. شما هیچ گاه قادر به تغییر اساسی در اندازه قد خود آنچنان که می خواهید نخواهید بود و این تغییرات به صورت جزئی و موقتی هستند. بسیار بهتر است که بفهمید قد همه چیز انسان در زندگی نبوده و می توانید شاد و موفق زندگی کنید حتی اگر کوتاه قد باشید. افراد موفق و مشهور بسیاری در طول تاریخ قد کوتاهی داشتند شما نیز می توانید با تمرکز بر بخش توانای بدنتان و قابلیت های دیگر خود فرد موفقی شوید، حتی اگر از نظر خود کوتاه قد بوده باشید.
منبع: increasing height